آکنه، که با نام جوش نیز شناخته می شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات پوستی است که در سنین نوجوانی بیشتر اتفاق می‌افتد. اما افراد در سنین مختلف می‌توانند به آن مبتلا شوند. بطور متوسط حدود 93% از نوجوانان و جوانان، آکنه را تجربه می‌کنند.
آکنه معمولا مشکل جسمی جدی ایجاد نمی‌کند اما عوارض و ناراحتی زیادی را برای مبتلایان به‌همراه دارد، به طوری که باعث کاهش واضح اعتماد به نفس، افسردگی و اضطراب می‌شود.
علل و عوامل بیماری آکنه
آکنه علل متعددی دارد. ژنتیک افراد یکی مهمترین علت ها برای بروز آکنه است. بطور کلی آکنه در نتیجه آزادسازی مدیاتورهای التهابی ( وجود التهاب ) در پوست، بسته شدن منافذ فولیکول‌های مو، تولید سبوم (چربی) اضافه در پوست و رشد زیاد باکتری‌های مولد آکنه اتفاق می‌افتد. از دیدگاه طب رایج، آکنه می‌تواند به شکل‌های مختلف از جمله کومدون، پاپول، پوستول، ندول و سودوسیست بر روی پوست افراد ظاهر شود.
آکنه را بر اساس شدت ، به انواع خفیف، متوسط تا شدید تقسیم می‌کنند.
عوارض آکنه
یکی از مهمترین عوارض آکنه، ایجاد جوشگاه یا اسکار است که نه تنها درمانِ طولانی مدت ، سخت و پرهزینه‌ای دارد، بلکه باعث ایجاد مشکلات روحی و ضعف اعتماد به نفس در افراد مبتلا می‌شود.
مهم است که بدانید از دیدگاه طب ایرانی درمان یک جوش یا آکنه مدت زمان مناسبی لازم دارد سه ماه زمان لازم دارد. بنابراین درمان های آکنه برای اثربخشی نیاز به سه ماه زمان دارند.
درمان با طب رایج
آکنه‌های خفیف با درمان های موضعی مثل اسید سالیسیلیک، بنزوئیل پراکسید و رتینوئیدهای موضعی کنترل می‌شوند. درمان آکنه های متوسط تا شدید با درمان های خوراکی مثل آنتی‌بیوتیک، ها ایزوترتینوئین خوراکی یا راکوتان، اسپیرونولاکتون و هورمون درمانی انجام می‌شود. لایه برداری های شیمیایی، نور درمانی و لیزر هم می‌توانند جزئی از درمان باشند. اما به طور کلی در بیشتر موارد از ترکیبی از درمان های خوراکی و موضعی برای اثر بخشی بیشتر استفاده می شود. توجه به این نکته مهم است که درمان های خوراکی می تواند عوارض جدی را به دنبال داشته باشد. بنابراین در درمان آکنه، طب مکمل جایگاه ویژه‌ای دارد.
آکنه و طب سنتی
آکنه از نظر طب سنتی، نوعی ورم و بثور است. می‌توان نمله، نمله جاورسیه، بثور لبنی و دمل را آکنه در نظر گرفت. از عوامل زمینه ساز آکنه از دیدگاه طب ایرانی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1- تغذیه نامناسب: درهم خوری، مصرف زیاد شیر و گوشت قرمز و شیرینی های مصنوعی، پرخوری (به خصوص در دمل های ناحیه باسن)، تحرک در نیم ساعت پس از صرف غذا
2- سبک زندگی نادرست
3- خواب نامناسب: خواب کم یا زیاد، خواب در طول روز و دیر خوابیدن
4- خستگی: باعث تولید مواد زائد بیشتر در بدن می‌شود
5- استفاده از مواد آرایشی: منافذ فولیکول‌های مو را مسدود می‌کنند
6- ورزش نکردن : ورزش حداقل ۳۰ دقیقه در روز باعث تعریق و دفع مواد زائد بدن می شود.
7- استرس
در معاینه باید وضعیت هضم، یبوست، اختلالات هورمونی، وضعیت عادت‌ماهیانه، وجود موی زائد و اختلالات کبدی بررسی شوند. پوست یکی از مهمترین راههای دفع مواد زائد بدن است. به همین علت یبوست یکی از علل مهم ایجاد یا تشدید آکنه است.
درمان آکنه با طب سنتی
به طور کلی رعایت موارد زیر در طول درمان آکنه با طب سنتی ضروری است :
- دستکاری نکردن جوش‌ها
- استفاده از شوینده مناسب پوست صورت و شستشوی کمتر از ۲ بار در روز
- رعایت نکات تغذیه‌ای
- داشتن خواب کافی در زمان مناسب
- مرطوب نگه داشتن پوست
- ورزش مناسب
- پاکسازی بدن
- اجابت مزاج روزانه و منظم
- در مرحله آخر خونگیری یا فصد یا زالو درمانی تحت نظر پزشک متخصص طب ایرانی
رژیم مناسب برای درمان آکنه با طب سنتی
- مصرف یک وعده ماءالشعیر و نخود آب روزانه تا ۳ ماه
- مصرف یک و نیم لیوان ماءالشعیر طبی صبح ناشتا (در صورت نفخ کمی عسل اضافه کنید )
- مصرف گل قند (قابل تهیه از داروخانه‌ها) ۲ قاشق غذاخوری ساعت ۱۰ صبح
- اجتناب از مصرف نان و برنج به مدت دو هفته
- درمان موضعی استفاده از گلاب روزی ۲ بار روی پوست تمیز
در صورت وجود جای لک و کدورت پوست نیاز به ویزیت توسط متخصص طب سنتی، پاکسازی و اصلاح مزاج دارید.
نکات درمان آکنه با طب سنتی
- در شروع اثر داروها، امکان دارد آکنه شما تشدید شود. صبر کنید و تا دو ماه به درمان ادامه بدهید اما در این مدت ارتباط خود را با پزشک معالج خود قطع نکنید.
- در صورت خارش در محل جوش ها، در طول درمان از عرق کاسنی بیدمشک یا شاه تره به صورت خوراکی یا موضعی استفاده کنید.
روش تهیه غذا برای درمان آکنه
در ادامه روش تهیه چند غذا برای درمان آکنه شدید با طب سنتی یا نوع متوسط و خفیف آن ذکر می‌شود.
دستور تهیه ماءالشعیر طبی: یک پیمانه جو پوست کنده را با ۱۴ پیمانه آب یک ساعت بپزید. بعد از سرد شدن، آب روی مخلوط را صاف کرده و روزانه یک تا دو لیوان میل کنید. ماءالشعیر طبی تا ۴۸ ساعت در یخچال قابل نگهداری است .
دستور تهیه نخود آب : یک لیوان نخود را ۲۴ ساعت خیسانده، چند بار آب نخودها را عوض کنید. نخودها را با یک پیاز کوچک، یک قاشق غذاخوری روغن بادام، یک قاشق چایخوری زیره سیاه و سه عدد میخک خوب بپزید تا لعاب دار شود.
